Zdolność kredytowa – co to jest?
Zdolność kredytowa to zdolność spłaty pożyczki lub kredytu razem z odsetkami i innymi opłatami w ustalonych terminach. Instytucje finansowe w Polsce oceniają, czy klient ma wystarczające dochody i zasoby, aby regulować zobowiązania bez problemów. To podstawa każdej decyzji o udzieleniu finansowania. Bez pozytywnej oceny zdolności kredytowej, bank lub firma pożyczkowa nie może udzielić kredytu konsumenckiego. Artykuł 9a ustawy o kredycie konsumenckim jasno to określa.
Możliwość spłaty pożyczki wraz z odsetkami i opłatami w ustalonym terminie.
Każda instytucja finansowa musi ocenić zdolność kredytową klienta (Art. 9a Ustawy o Kredycie Konsumenckim).
Regulacje i bazy danych – KNF, BIK, KRD
Polskie prawo i wytyczne KNF określają zasady oceny zdolności kredytowej. Instytucje sprawdzają dane z kilku źródeł.
Ustawa o Kredycie Konsumenckim
Ustawa o kredycie konsumenckim z maja 2025 roku wprowadziła artykuł 9a. Mówi on, że ocena zdolności kredytowej bazuje na danych z:
- BIK: Biuro Informacji Kredytowej.
- BIG: Biura Informacji Gospodarczych, np. Krajowy Rejestr Długów (KRD).
- Własne zbiory: Dane samej instytucji pożyczkowej.
Jeśli pożyczka przekracza dwukrotność minimalnego wynagrodzenia (ok. 6 980 zł w 2025 roku), klient musi przedstawić oświadczenie o dochodach i wydatkach wraz z dokumentami.
Wytyczne Komisji Nadzoru Finansowego (KNF)
KNF wydała Rekomendację S. Dotyczy ona oceny zdolności kredytowej dla kredytów hipotecznych i konsumenckich. Kluczowe są wskaźniki:
- DTI (Debt-to-Income): Dla pożyczek krótkoterminowych.
- DstI (Debt Service-to-Income): Dla kredytów hipotecznych.
Maksymalny wskaźnik DTI wynosi:
- 50%: dla osób zarabiających poniżej średniej krajowej.
- 65%: dla osób zarabiających więcej niż przeciętna pensja.
Rola Biur Informacji Gospodarczej w Weryfikacji Zdolności Kredytowej
Instytucje finansowe sprawdzają historię kredytową w kilku bazach danych.
- Gromadzi dane o kredytach bankowych i SKOK-ach.
- Zawiera informacje o terminowych i opóźnionych spłatach.
- Dostępne są tam też dane od niektórych firm pozabankowych.
- Informacje o długach pozabankowych (rachunki, mandaty, chwilówki).
- KRD uzupełnia dane z BIK, skupiając się na innych zobowiązaniach.
- Kolejne główne biuro informacji gospodarczej.
- Przechowuje dane o długach i historii spłat pożyczek.
Jak firmy pożyczkowe obliczają zdolność kredytową?
Każda instytucja ma swój sposób, ale proces oceny dzieli się na część ilościową i jakościową.
Ogólne Zasady Oceny
- Część ilościowa (analiza finansowa): Suma stałych miesięcznych dochodów netto minus stałe wydatki (czynsz, media, podatki, ubezpieczenia) i raty istniejących zobowiązań. Oblicza się też limity na kartach kredytowych.
- Część jakościowa (analiza osobowa): Wiek, stan cywilny, wykształcenie, zawód, forma zatrudnienia (umowa na czas nieokreślony jest najlepiej postrzegana), liczba osób na utrzymaniu, historia kredytowa z BIK, KRD, BIG, status mieszkaniowy.
Kalkulator wstępnej zdolności kredytowej
Oszacuj swoje możliwości. Ten kalkulator działa na uproszczonym wzorze: (Dochody netto - Wydatki stałe - Istniejące zobowiązania) × Mnożnik.
Wstępny Kalkulator Zdolności Kredytowej
Szacunkowa zdolność kredytowa:
Wskaźnik DTI (Debt-to-Income)
Ten wskaźnik oblicza procentowo, jaką część dochodu pochłaniają zobowiązania. Wzór:
DTI = ((Suma wszystkich zobowiązań + Potencjalna rata kredytu) / Dochód netto) × 100%
Przykład: Dochód netto 5 000 zł. Bieżące zobowiązania (raty, alimenty) 1 500 zł. Planowana rata nowej pożyczki 800 zł.
DTI = ((1 500 + 800) / 5 000) × 100% = 46%
Dla osoby zarabiającej poniżej średniej krajowej (limit 50%) ten wskaźnik jest w normie.
Firmy pożyczkowe w Polsce – wymagania i weryfikacja
Różne firmy pozabankowe mają odmienne warunki i metody sprawdzania klientów.
| Firma | Max. Kwota | Wiek | Wymagane dokumenty | Sprawdzane bazy |
|---|---|---|---|---|
| Vivus (Vivigo) | 9 000 zł (na 30/61 dni) | 19-78 lat | Dowód osobisty, konto bankowe. Zaświadczenie o zatrudnieniu nie zawsze. | BIK, BIG InfoMonitor, KBIG, KRD, ERIF |
| Wonga | 6 000 zł (pierwsza), do 8 000 zł (kolejne) | Od 18 lat | Dowód osobisty, konto bankowe. Czasem dokumenty dochodowe. | BIK, KRD, BIG InfoMonitor, ERIF, KBIG |
| Provident | Pożyczki krótkoterminowe i ratalne | Pełnoletność | Dowód osobisty. Warunkowo dokumenty dochodowe. | Historia kredytowa, ocena zdolności do spłaty |
| Lendon | 3 000 zł (pierwsza), do 7 500 zł (kolejne) | Od 21 lat | Dowód osobisty, konto bankowe (przelew weryfikacyjny/Instantor). | BIK, BIG, KRD |
| Kuki | Do 15 000 zł | Od 18 lat | Dowód osobisty (PESEL, seria, numer). | BIK, BIG, KRD, ERIF |
RRSO – rzeczywisty koszt pożyczki i jego wpływ
RRSO to rzeczywista roczna stopa oprocentowania. To całkowity koszt pożyczki dla konsumenta, wyrażony jako procent całkowitej kwoty kredytu w skali roku. RRSO uwzględnia nie tylko oprocentowanie nominalne, ale wszystkie opłaty i prowizje związane z pożyczką.
Kluczowe fakty o RRSO i kosztach
Dwukrotność odsetek ustawowych NBP + 3,5%. Obecnie około 18,50% rocznie.
Do 45% całkowitego kosztu kredytu pozabankowego. Dodatkowo nie więcej niż 25% kapitału i 30% za każdy rok kredytowania.
Wpływ RRSO na Zdolność Kredytową
Wyższe RRSO oznacza wyższe koszty pożyczki, co bezpośrednio wpływa na Twoje możliwości kredytowe:
- Wyższa rata: Wysokie RRSO przekłada się na wyższą ratę miesięczną. To obciąża Twój budżet i obniża Twoją zdolność kredytową do zaciągnięcia kolejnych zobowiązań.
- Ocena ryzyka: Wysokie RRSO często oznacza, że pożyczkodawca postrzega Cię jako klienta o wyższym ryzyku. Firmy rekompensują to wyższymi opłatami, co dodatkowo utrudnia uzyskanie kolejnych pożyczek.
Jak poprawić swoją zdolność kredytową?
Jeśli Twoja zdolność kredytowa jest niska, możesz podjąć konkretne kroki, aby ją poprawić.
Checklista: 6 kroków do lepszej zdolności kredytowej
- Zwiększ dochody: Poszukaj lepiej płatnej pracy, poproś o podwyżkę lub znajdź dodatkowe źródło dochodu. Stabilne i wyższe zarobki to podstawa.
- Zapewnij regularność wpływów: Umowa na czas nieokreślony to najlepsza forma zatrudnienia. Jeśli pracujesz na umowę zlecenie/dzieło, banki mogą wymagać dłuższego okresu historii.
- Spłacaj zobowiązania terminowo: Każda terminowa spłata kredytu, raty czy rachunku poprawia Twoją historię w BIK i BIG.
- Zmniejsz istniejące długi: Spłać część kredytów, pożyczek lub chwilówek. Im mniej zobowiązań, tym więcej wolnych środków na spłatę nowej pożyczki.
- Obniż limity na kartach kredytowych: Niewykorzystany, ale dostępny limit na karcie kredytowej jest traktowany jako potencjalne zobowiązanie. Zmniejszenie go może pomóc.
- Sprawdź swoje dane w BIK i KRD: Regularne monitorowanie raportów pozwala na wczesne wykrycie błędów lub nieuprawnionych zapytań, które mogą obniżyć Twoją zdolność kredytową.

