Zdolność kredytowa: Co ją obniża i dlaczego?
Zdolność kredytowa to kluczowy element każdego wniosku o pożyczkę czy kredyt. Bank lub firma pożyczkowa ocenia, czy stać Cię na spłatę zobowiązania. Analizuje Twoje dochody, wydatki, historię spłat i wiele innych danych. Niska zdolność kredytowa oznacza odmowę. Poniżej przedstawiamy, co konkretnie obniża szanse na pozytywną decyzję.
60%
Banki oceniają dochód jako najważniejszy czynnik.
30%
Wniosków odrzuca się z powodu negatywnej historii w BIK.
1500 zł
Minimalny "wolny dochód" często wymagany.
Niewystarczający lub nieregularny dochód
Banki potrzebują pewności, że co miesiąc masz stałe źródło pieniędzy na spłatę raty. Niskie zarobki, praca na czarno, krótkie umowy, umowy cywilnoprawne (zlecenie, o dzieło) lub niestabilna działalność gospodarcza to czynniki, które drastycznie obniżają zdolność.
Najlepiej oceniane są:
- Umowa o pracę na czas nieokreślony: ze stażem powyżej 12 miesięcy.
- Działalność gospodarcza: prowadzona stabilnie przez co najmniej 12-24 miesiące.
- Wysokość dochodu: im wyższy dochód netto, tym lepiej. Banki przeliczają zdolność kredytową na podstawie indywidualnej sytuacji.
Co obniża ocenę?
- Umowy cywilnoprawne: Umowa zlecenie lub umowa o dzieło są traktowane jako mniej stabilne.
- Krótki staż pracy: Zbyt krótki okres zatrudnienia (np. poniżej 3-6 miesięcy) lub częste zmiany pracodawcy.
- Niski dochód: Po odliczeniu wszystkich stałych miesięcznych kosztów życia i innych rat, zostaje zbyt mało na spłatę nowej pożyczki.
Wysokie zobowiązania finansowe i nadmierne zadłużenie
Posiadanie wielu kredytów, kart kredytowych, limitów w koncie, a nawet niespłaconych rachunków, znacząco obniża Twoją zdolność. Banki sumują wszystkie Twoje miesięczne raty i porównują je z dochodami. Im wyższy stosunek długu do dochodu (tzw. DTI - Debt-to-Income), tym gorzej.
Kluczowe są tutaj:
- Aktualne kredyty i pożyczki: Każda rata obniża wolny dochód.
- Limity na kartach kredytowych: Nawet niewykorzystane limity są traktowane jako potencjalne zadłużenie.
- Wysokość miesięcznych rat: Suma wszystkich rat nie powinna przekraczać 40-50% Twojego dochodu netto.
Szacunkowa ocena zdolności kredytowej
Wypełnij poniższe pola, aby uzyskać orientacyjną ocenę swojej sytuacji.
Negatywna historia w BIK, KRD i BIG
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) to najważniejsze źródło danych o Twoich kredytach i pożyczkach. Każde opóźnienie w spłacie raty, nawet o kilka dni, jest tam odnotowane. Podobnie Biura Informacji Gospodarczej (KRD, BIG InfoMonitor, ERIF) gromadzą informacje o niezapłaconych rachunkach telefonicznych, czynszach, alimentach czy mandatach.
Co konkretnie obniża ocenę w tych bazach:
- Opóźnienia w spłacie: Nawet krótkie, ale regularne opóźnienia.
- Brak spłat: Długie zaległości, windykacja, postępowania sądowe.
- Negatywne wpisy w BIG-ach: Niespłacone długi poza bankowe, np. za media czy telefony.
Brak historii kredytowej lub zbyt wiele zapytań
Paradoksalnie, nawet brak jakiejkolwiek historii kredytowej może być problemem. Bank nie ma wtedy danych, by ocenić Twoją rzetelność. Z drugiej strony, zbyt wiele zapytań o kredyt w krótkim czasie (np. w ciągu miesiąca) również jest sygnałem ostrzegawczym. Sugeruje to desperację lub podwyższone ryzyko.
Dobra historia kredytowa
- Aktywność: Posiadasz spłacone lub aktywne kredyty/karty.
- Terminowość: Spłacasz raty zawsze na czas.
- Liczba zapytań: Niewiele zapytań w BIK, rozłożone w czasie.
Zła/Brak historii kredytowej
- Brak historii: Nigdy nie brałeś żadnego kredytu (nawet na sprzęt).
- Opóźnienia: W przeszłości miałeś problemy ze spłatą zobowiązań.
- Wiele zapytań: Kilka wniosków o kredyt w różnych bankach w krótkim czasie.
Inne czynniki ryzyka oceniane przez banki
Banki biorą pod uwagę także inne aspekty Twojego życia, które mogą wpływać na stabilność finansową:
- Wiek: Zbyt młody wiek (np. poniżej 20-21 lat) lub zaawansowany (np. powyżej 65-70 lat) może zwiększać ryzyko.
- Stan cywilny i liczba osób na utrzymaniu: Osoby samotne z wieloma dziećmi mogą mieć niższą zdolność, bo koszty życia są wyższe. Małżeństwa często mają wspólne zobowiązania, co również jest brane pod uwagę.
- Zawód i branża: Niektóre zawody (np. artyści, pracownicy sezonowi) lub branże (np. budownictwo w zależności od koniunktury) są postrzegane jako mniej stabilne.
- Brak stałego miejsca zamieszkania: Częste przeprowadzki mogą być traktowane jako sygnał braku stabilności.
- Historia choroby lub orzeczenie o niepełnosprawności: Mogą wpływać na stabilność dochodów w dłuższej perspektywie.
Jak poprawić zdolność kredytową? Konkretne kroki
Nie martw się, jeśli Twoja zdolność kredytowa nie jest idealna. Możesz ją poprawić. Wymaga to konsekwencji i czasu, ale jest możliwe.
- Spłać istniejące długi: Ureguluj zaległości, zlikwiduj nieużywane karty kredytowe i limity w koncie. Zmniejszaj zadłużenie.
- Buduj pozytywną historię kredytową: Jeśli nie masz historii, weź małą pożyczkę ratalną (np. na zakup sprzętu RTV/AGD) i spłacaj ją terminowo.
- Unikaj wielu zapytań: Nie składaj wielu wniosków o kredyt w krótkim czasie. Wybierz jedną lub dwie oferty i czekaj na decyzję.
- Ustabilizuj dochody: Postaraj się o umowę na czas nieokreślony, zwiększ staż pracy. Pokaż bankowi, że masz stabilne źródło dochodu.
- Sprawdź swoje dane w BIK i BIG: Regularnie weryfikuj, czy nie ma tam błędów lub nieaktualnych wpisów. Możesz pobrać raport BIK raz na 6 miesięcy za darmo.
- Zadbaj o budżet domowy: Kontroluj wydatki, aby zawsze mieć rezerwę finansową na nieprzewidziane sytuacje i terminowe spłaty.
Zweryfikowane przez eksperta