Zakupy z PayPo i BNPL a kredyt hipoteczny: Fakty i ryzyka

Wzrost popularności usług Buy Now, Pay Later (BNPL), takich jak PayPo, budzi pytania o ich wpływ na zdolność kredytową Polaków. Dane wskazują na miliony transakcji miesięcznie. Banki i instytucje pożyczkowe coraz częściej analizują te zobowiązania przy ocenie wiarygodności finansowej klienta.

PayPo i BNPL: Co to i jak działa?

Usługi Buy Now, Pay Later (BNPL), w Polsce reprezentowane m.in. przez PayPo, Allegro Pay czy Klarnę, to forma odroczonej płatności za zakupy. Klient kupuje towar, otrzymuje go od razu, a płaci później – zwykle w ciągu 30 dni bez dodatkowych kosztów lub w rozłożonych na raty płatnościach z ewentualnymi opłatami. Usługi te stały się alternatywą dla tradycyjnych kart kredytowych i pożyczek, oferując szybkie i wygodne finansowanie drobnych zakupów. Mechanizm jest prosty: dostawca BNPL płaci za klienta sprzedawcy, a następnie klient rozlicza się z dostawcą BNPL w ustalonym terminie. W 2025 roku Polacy dokonali ponad 200 milionów transakcji BNPL, a średnia wartość pojedynczej transakcji wyniosła około 150 zł.

BNPL a Biura Informacji Kredytowej (BIK)

Biuro Informacji Kredytowej (BIK) gromadzi dane o zobowiązaniach kredytowych i pożyczkowych Polaków. Kluczowe jest rozróżnienie między zwykłą odroczoną płatnością a produktem kredytowym. Większość usług BNPL oferujących bezkosztową spłatę w krótkim terminie (np. 30 dni) nie jest traktowana jako kredyt w rozumieniu prawa bankowego i tym samym nie jest raportowana do BIK. Oznacza to, że takie transakcje nie pojawiają się w historii kredytowej w BIK i bezpośrednio nie wpływają na scoring.

Sytuacja zmienia się, gdy płatność odroczona przyjmuje formę ratalną lub jest to tzw. "minikredyt" oferowany przez dostawców BNPL. Wówczas takie zobowiązania mogą być raportowane do BIK, zwłaszcza jeśli są udzielane przez podmioty posiadające status instytucji pożyczkowej lub banku. Terminowa spłata takich rat może budować pozytywną historię kredytową, natomiast opóźnienia lub brak spłaty – negatywną. Zawsze należy dokładnie sprawdzić regulamin danej usługi BNPL, aby zrozumieć, czy i w jaki sposób jej użycie wpływa na BIK.

Krajowy Rejestr Długów (KRD) i BIG InfoMonitor: Ryzyko nieterminowej spłaty

Nawet jeśli PayPo czy inne usługi BNPL nie trafiają do BIK, nieterminowa spłata zobowiązań odroczonych ma poważne konsekwencje. Dostawcy BNPL, podobnie jak banki i firmy pożyczkowe, aktywnie współpracują z biurami informacji gospodarczej (BIG), takimi jak Krajowy Rejestr Długów (KRD) czy BIG InfoMonitor. Wpis do jednego z tych rejestrów następuje szybko, gdy płatność zostanie znacząco opóźniona i nie zostanie uregulowana po kilku wezwaniach.

Negatywny wpis w KRD lub BIG to poważny sygnał dla banków i innych instytucji finansowych. W efekcie:

• Brak kredytu: Banki odmówią kredytu hipotecznego, gotówkowego czy samochodowego.
• Odmowa pożyczki: Firmy pożyczkowe również odrzucą wniosek o chwilówkę.
• Problemy z usługami: Mogą pojawić się trudności z podpisaniem umów abonamentowych na telefon, internet czy telewizję.
• Wyższe koszty: Nawet jeśli uda się uzyskać pożyczkę, jej warunki będą znacznie gorsze (wyższe RRSO).

Pamiętaj, że usunięcie wpisu z BIG następuje dopiero po spłacie długu. Wartość zadłużenia nie ma znaczenia – nawet niewielka kwota może zablokować dostęp do finansowania.

Ukryte obciążenia: Jak BNPL wpływa na zdolność kredytową banku

Banki, oceniając zdolność kredytową, analizują całościową sytuację finansową klienta. Nawet jeśli usługa BNPL nie jest raportowana do BIK, zobowiązania wynikające z płatności odroczonych mogą być widoczne w historii transakcji na wyciągach bankowych. Banki sprawdzają wpływy i wydatki, a regularne używanie PayPo i innych BNPL, zwłaszcza w większych kwotach, może zostać zinterpretowane jako sygnał zwiększonego ryzyka.

Kluczowym elementem oceny jest wskaźnik DTI (Debt-to-Income), czyli stosunek miesięcznych zobowiązań do dochodów. Każde aktywne zobowiązanie, nawet krótkoterminowe BNPL, zwiększa miesięczne obciążenia. Jeśli bank zauważy, że klient regularnie korzysta z płatności odroczonych i ma jednocześnie inne kredyty, może uznać, że jego budżet jest zbyt napięty. Nawet jeśli płatności są regulowane terminowo, bank może obawiać się, że w przypadku nieprzewidzianych wydatków, klient może mieć problem z obsługą wszystkich zobowiązań.

Dla banku to kwestia zarządzania ryzykiem. Wysokie i częste wykorzystywanie BNPL, nawet przy braku zaległości, może sugerować, że klient ma trudności z zarządzaniem swoimi finansami bieżącymi lub że jego dochód nie wystarcza na pokrycie wszystkich potrzeb bez "kredytowania" codziennych wydatków. To może skutkować niższą oceną zdolności kredytowej lub odmową udzielenia większego kredytu, np. hipotecznego.

Zarządzanie BNPL: Jak chronić swoją historię kredytową

Świadome korzystanie z płatności odroczonych jest kluczem do ochrony zdolności kredytowej. Oto konkretne kroki, które pomogą Ci utrzymać dobrą kondycję finansową:

• Płać zawsze na czas: To najważniejsza zasada. Nieterminowa spłata to pewny wpis do BIG (KRD, BIG InfoMonitor) i zablokowanie drogi do kredytów. Ustaw przypomnienia o płatnościach.
• Nie zadłużaj się nadmiernie: BNPL to ułatwienie, nie źródło dodatkowych pieniędzy. Korzystaj z niego tylko wtedy, gdy masz pewność, że w terminie spłacisz zobowiązanie z bieżących dochodów.
• Czytaj regulaminy: Zawsze weryfikuj, czy dana usługa BNPL raportuje do BIK (zwłaszcza w przypadku płatności ratalnych) i jakie są konsekwencje opóźnień.
• Monitoruj swoje finanse: Regularnie sprawdzaj historię transakcji na koncie bankowym oraz ewentualne zadłużenia w BIG. Możesz to zrobić raz na 6 miesięcy bezpłatnie.
• Planuj budżet: Włącz płatności BNPL do swojego miesięcznego budżetu, traktując je jak każde inne zobowiązanie.

Podsumowanie wpływu BNPL na zdolność kredytową

Używanie PayPo i innych usług BNPL nie obniża automatycznie zdolności kredytowej, ale wymaga świadomości i dyscypliny. Kluczowe jest terminowe regulowanie zobowiązań. Proste odroczenie płatności na 30 dni zazwyczaj nie jest raportowane do BIK, ale każdy brak spłaty prowadzi do wpisu w Krajowym Rejestrze Długów lub BIG InfoMonitor, co skutecznie zamyka drogę do kredytów bankowych i pożyczek pozabankowych. Banki analizują również ogólny obraz finansowy klienta, w tym regularność i wolumen transakcji BNPL, traktując je jako element zwiększający miesięczne obciążenia. Odpowiedzialne zarządzanie płatnościami odroczonymi pozwala czerpać z nich korzyści bez negatywnych konsekwencji dla przyszłych planów kredytowych.